Toen ik voor het eerst naar Bulgarije trok, deed ik dat op uitnodiging van Anita, een vroegere collega van men papa. Zij is een Bulgaarse en houdt van haar land. Zoveel zelfs, dat ze echt wilde dat ik het leerde kennen.
Nu is Bulgarije wel een stukje groter dan België en waren acht dagen dan ook te kort om alles te zien en grondig in me op te nemen, maar we zagen we weel. We reden van hoofdstad Sofia naar Veliko Tarnovo, waar de Bulgaarse onafhankelijkheid in 1908 werd uitgeroepen, en naar Bozhentsi, Nessebar en Plovdiv.
Het was de eerste keer dat ik met volle aandacht een voormalig communistisch land bezocht (ik was jaren geleden in Praag geweest voor een hockeytoernooi van Vriend) en ben blij dat ik dat kon doen samen met iemand die er woont. Anita was vroeger een geschiedenislerares en haalde zelfs haar boeken weer boven om voor onze reis bij te studeren, zodat ze ons over alles wat kon vertellen.
Ik wou dat ik haar kennis met jullie kon delen, maar om eerlijk te zijn was het zoveel dat ik zonder voortdurend notities nemen onmogelijk alles kon onthouden. Ik wou dat ik een recorder had meegenomen!
Maar dat verandert niets aan het feit dat Bulgarije een grote indruk op me heeft nagelaten. Wanneer je er door de straten wandelt, weet je dat je in Europa bent, maar tegelijkertijd is het er zo anders dan in de West-Europese landen die ik vaak bezoek.
Ik vertel jullie later nog wel meer over onze road trip, maar tot dan wil ik met jullie delen wat me er echt intrigeerde.
De Bulgaarse mensen
Waarom lachen Bulgaren niet?
Het is iets wat je vaak leest wanneer iemand een positieve ervaring heeft gehad in een land. Wel, ik vond het moeilijk om te beslissen of ik de Bulgaren nu vriendelijk vond of niet. Niet omdat ze onbeleefd waren – helemaal niet – maar omdat ze niet gauw lachen in het openbaar. En aangezien ik geen Bulgaars spreek, was ik aangewezen op mijn interpretatie van hun lichaamstaal en gelaatsuitdrukkingen tot Anita voor me kon vertalen.
Ik weet nog dat we op een middag traditioneel Bulgaars gingen lunchen en een dame onze bestelling kwam opnemen. Anita sprak even met haar, maar gedurende die tijd glimlachte de dame niet een keer.
Toen ze weer weg was, zei ik: “Wauw, zij leek helemaal niet vriendelijk”. Tot mijn verassing antwoordde Anita dat de dame eigenlijk erg vriendelijk was geweest. Ze had gewoon niet gelachen, wat normaal is in Bulgarije.
Ik had beter moeten weten, want tijdens onze eerste dag in het land vertelde Anita ons dat het niet gebruikelijk is voor Bulgaren om te lachen naar vreemden.
In België is het beleeft om je mondhoeken op te heffen wanneer je imand voorbijloopt en die persoon toevallig ook in de ogen kijkt, of wanneer je als dienstverlener met (mogelijke) klanten praat.
Blijkbaar niet zo in Bulgarije.
Volgens Anita denken de mensen al gauw dat er wat mis met je is als je zomaar loopt te glimlachen op straat. Dat verklaarde meteen waarom ik zoveel rare blikken kreeg.
Het lijkt wel wat af te hangen van de situatie, want in de meeste hotels werden we toch met een glimlach onthaald en wanneer we iemand vonden die Engels sprak (Bulgaren waren tot voor kort verplicht Russisch te leren als tweede taal), was die persoon altijd erg behulpzaam. Maar lachende? Dat herinner ik me niet.
Die Bulgaren kunnen dansen!
Weet je wanneer iedereen aan lachte? Toen er gedanst en gezongen werd.
We hadden het geluk in Plovdiv te verblijven toen er een klein cultureel festival aan de gang was. Eerst stootten we in een park op mensen die de horo dansten. Dat is de nationale dans van Bulgarije die in een cirkel gedanst wordt en waarbij beenbewegingen centraal staan.
Ik hou van dansen maar was aanvankelijk te verlegen om mee te doen. Gelukkig sleurde Anita me de cirkel in en algauw stond ik te dansen met een 30-tal Bulgaren.
Het was geweldig.
We kenden elkaar niet maar dansten samen terwijl we elkaars hand vasthielden en breed glimlachten. Ik herinnerde me weer hoeveel ik van muziek en dansen hou.
Nu ik regelmatig reis, volg ik veel minder danslessen en het is dan ook geweldig wanneer ik in het buitenland een lokale dans dan leren.
Een beetje verderop in het park werd ook gedanst. Leerlingen van een dansschool demonstreerden er hun kunnen. Dat dat kunnen niet zo bijzonder was, maakte niet uit. Iedereen had plezier en bewoog mee op de muziek.
Maar de meeste blijdschap zag ik op de gezichten van de semi-professionele horodansers die die avond een utigebreid optreden gaven. We hadden geen idee dat dit optreden zou plaatsvinden en ik ben zo blij dat we er langs kwamen toen het nog maar net begonnen was.
Het zou het hoogtepunt van mijn reis worden.
We hebben er meer dan een uur staan kijken naar de dansers die in traditionele kostuums dansen uit de verschillende Bulgaarse regios opvoerden. Ze werden daarbij begeleid door zangers en muzikanten. De dansen waren zeker niet altijd gemakkelijk, met vele tempowisselingen en veel gespring.
Maar die blijdschap op hun gezichten!
Dit waren mensen vol passie, die plezier hadden in wat ze deden en trots waren om hun kunst met ons te delen. Ik was plots nog blijer dat ik eerder op de avond ook gedanst had en hoop nog eens terug te gaan naar Bulgarije om er dansles te volgen.
Wanneer Bulgaren elkaar ontmoeten
Ongeacht het lachen, was er nog iets dat me verbaasde aan de manier waarop Bulgaren elkaar begroeten. Dit is iets wat Anita me vertelde en dat ik jammer genoeg niet kon verigiëren omdat ik de taal niet ken. Wat ze me vertelde? Dat het in Bulgarije beleefd is om een beetje te klagen wanneer je iemand gedag zegt.
In België, en de meeste andere culturen die ik ken, wordt net verwacht dat je zegt dat alles goed gaat en dan overschakeld naar een ander gespreksonderwerp, maar volgens Anita is het zo dat Bulgaren het zien als een teken van intimiteit wanneer je tegen hen klaagt over iets klein.
Iets klein, want je echte problemen en zorgen hou je nog steeds voor je beste vrienden en familie.
Maar wanneer een collega of kennis je vraagt hoe het gaat, vermeld je dus best even dat je al uren last hebt hoofdpijn.
Ik zou het geweldig vinden om dit te testen en na te gaan of dit inderdaad een gebruik is, maar tot ik het Bulgaars onder de knie heb, zal ik genoegen moeten nemen met crowdsourcing. Ken jij mensen in Bulgarije of ben je Bulgaars? Klopt het wat me verteld is? Laat het me weten in de comments!
Hoe naar Bulgarije reizen
Wij vlogen rechtstreeks van Brussels Airport naar Sophie.
Kijk op Skyscanner voor een goed overzicht aan vluchtopties.
Eens we daar waren, maakten we onze road trip met de wagen van Anita. Heb je geen local die je rondleidt, dan is een huurwagen wel handig.
Kijk op RentalCars.com voor de beste deal. Ze hebben ook een beste-prijsgarantie.
Diana says
Helo,
Ik ben Bulgaars en alles wat je hier beschrijft klopt helemaal!
Ik heb me altijd verbaasd juist dat mensen in Nederland altijd zeggen dat er goed gaat, dat kan nooit!
Toen mijn nederlandse vriend voor het eerst in Bulgarije was en mensen zomaar in een restaurant probeerde aan te spreken, was hij onthuts dat ze hem raar aankeken. In algemeen is mijn indruk dat in West Europa mensen gemaakt vriendelijk doen en in meer persoonlijke contacten afstandelijk zijn. In Bulgarije is omgekeerd.
Sofie says
Hey Diane,
Bedankt voor je comment. Erg interessant! Ik denk dat we als volk over het algemeen gewoon wat afstandelijk zijn en dat daarbij hoort dat we rap gaan zeggen dat het goed gaat of niet laten merken wanneer iemand ons stoort omdat dat voor ons meer neutraal is dan onze gevoelens bloot te geven.
Arash says
Wij zijn enkele dagen in Varna Bulgarije en voelen we precies hetzelfde beleving.
Ik heb zelfs paar mensen gevraagd of zij een verklaring voor hen onvriendelijk gedrag kunnen geven. Ze zeggen dat is waar endat dit typisch gedrag van deze stad is maar blijkbaar is het in meerdere plekken in dit land.
Dank voor de toelichting