Ieder jaar krijgen een of twee Europese steden de titel van Europese Culturele Hoofdstad. In 2018 ging die titel naar Leeuwarden in Nederland. Leeuwarden ligt in het noorden van Nederland en is de provinciehoofdstad van Friesland. Die provincie is vooral bekend om haar wateractiviteiten, maar heeft nog zoveel meer te bieden.
Om meer mensen hier bewust van te maken, nodigde de stad mij en een aantal andere bloggers uit om een kijkje te komen nemen – of beter: om eens te komen proeven. In slechts iets meer dan 24 uur, bezochten we acht food hot spots in de stad en de wijdere regio, die zich allen focussen op het maken, verkopen of bereiden van lokale producten. Dit zijn ze.
8 lokale food hot spots in Leeuwarden en omstreken
1. Nederlandse brasseriegerechten bij Grand-Café De Walrus
Aangezien we allemaal aankwamen rond het middaguur, was onze eerste stop het grote terras van Grand-Café De Walrus op het Gouverneursplein in het centrum van Leeuwarden. Op het menu staat brasserie-eten met een Nederlandse twist. Voor de lunch genoten wij van een fijn combinatieplankje met een soepje, een boterham pulled pork en een broodje kroket.
Het menu biedt een ruime keuze aan voorgerechten, hoofdgerechten en desserts en elke week zijn er ook een aantal gerechten die veranderd worden. Het maakt dus niet uit hoe vaak je hier langs gaat. Je kan steeds wel wat nieuws proberen.
Grand-Café De Walrus
Gouverneursplein 37
Leeuwarden
+31 58 213 7740
2. 150+ jaar geschiedenis bij distillerij Weduwe Joustra
Die vullende lunch was een goede voorbereiding op wat komen zou. Onze volgende halt was immers van het meer alcoholische soort. We reden naar Weduwe Joutstra in het dorpje Sneek. Deze distillerij wordt al 6 generaties lang door dezelfde familie gerund in hetzelfde gebouw als waar de zaak meer dan 150 jaar geleden opgestart werd.
Wanneer je het smalle rijhuis binnenstapt, kan je je moeilijk inbeelden dat hier een van de beest bekende drankjes van Friesland wordt gebrouwen. Beerenburg is een sterkte drank die ontstond uit noodzaak. Het verhaal gaat zo:
Steven Josutra was een man die hield van Franse wijnen en deze ook importeerde uit Frankrijk om er thuis in Friesland van te genieten. Dankzij de turf die deel uitmaakte van de isolatie van zijn kelder, kregen de wijnen bij het rijpen een erg lekkere smaak. Zo lekker zelfs, dat Italiaanse wijnboeren naar Sneek afzakten om hun eigen wijn bij Steven te proeven.
“Hier kunnen zaken gedaan worden”, dacht Steven, en hij begon de wijnen te verkopen. Daarmee oogstte hij al gauw succes, maar het mocht niet duren. Slechts een jaar nadat Steven zijn wijnhandeltje startte, stierf hij. Hij liet zijn vrouw achter met vier jonge kinderen.
Anjenette of “Weduwe Joustra” besefte maar al te goed dat zij nu voor het inkomen moest zorgen en toen ze op een dag in Amsterdam was, bedacht ze hoe ze dat zou doen.
In Amsterdam was er een kruidenier die aan de scheepslui kruiden verkocht die volgens hem een medicinale werking hadden. De scheepslui deden deze kruiden in grote vaten alcohol en dronken driemaal per dag van het spul. Je weet wel, “preventief, om buikklachten te vermijden”.
“Dat kan ik ook”, dacht Weduwe Joustra, en ze vroeg de schippers om haar van die kruiden te brengen wanneer ze van Amsterdam door de kanalen van Sneek vaarden. Dat deden de schippers en zo ontstond de alcoholische drank Beerenburg.
Dit en nog veel meer leerden we al zitten op de zolder/in het museum/in het proeflokaal van Weduwe Joustra, voor we een kijkje gingen nemen in de distillerij waar we konden zien hoe Beerenburg en de andere likeuren van het huis gemaakt worden.
De originele Beerenburg wordt nog steeds gemaakt volgens het originele recept, met de originele kruidenmengeling die Weduwe Joustra nu meer dan een eeuw geleden van een kruidenier in Amsterdam kocht. De kruidenierszaak – ook een familiezaak – is er niet meer, maar Weduwe Joustra wist de juiste samenstelling wel te bemachtigen en kan nu dus onafhankelijk dezelfde drank blijven maken.
Naast de originele Beerenburgdank, maakt Weduwe Joustra nu ook tal van andere likeuren, zowel zoete versies als sterke versie die eerder neigen naar whisky – of zo beweerden de kennerproevers onder ons toch.
2018 is ook voor Weduwe Joustra een speciaal jaar. Het bedrijf maakt immers de officiële drank voor Leeuwarden, Culturele Europese Hoofdstad 2018. Het drankje heet “Frysk” en zal volgend jaar ongetwijfeld de winkels uit vliegen.
Over winkels gesproken: Weduwe Joustra exporteert niet naar het buitenland. Je kan Beerenburg en de andere Weduwe Joustra-producten enkel in Nederland vinden en vooral in Friesland zijn ze erg populair.
Reden genoeg om eens naar daar te reizen, toch? :-)
Een bezoekje wordt trouwens ook beloond met wat proevertjes. De gewone Beerenburg was veel te sterk voor deze niet-drinker, maar de zoetste smaakjes, met chocolade en toffee, vond ik wel lekker.
Wil je Weduwe Joustra zelf ook eens bezoeken, bel dan even om een afspraak te maken.
Weduwe Joustra
Kleinzand 32
Sneek
+31 515 412 912
3. Biologisch bloem bij Molen ‘t Lam
Als je denkt dat 150+ jaar indrukwekkend is, wacht dan tot je leest over Molen ‘t Lam in Woudsend. De eerste vermelding van de molen gaat terug tot de 17e eeuw, toen hij gebouwd werd ter vervanging van een oudere molen. De molen stond een tijdje leeg, maar wordt nu weer volop gebruikt.
De molen verwerkt enkel graan en gerst afkomstig uit Nederland. Het is de enige molen in de regio die het certificaat “biologisch” heeft en de molenaar verkoopt zijn producten zowel aan bakkers en winkels als in zijn eigen winkeltje naast de molen. Daar vind je trouwens ook andere lekkere dingen.
Wil je ook wat over de molen leren, bel dan even voor een afspraak. Dan vertelt molenaar Kees je graag alles over de geschiedenis en de werking van ‘t Lam, van bovenop het terras van de molen.
‘t Lam
Molestrjitte 4
Woudsend
+31 514 591 659
4. Palingvisser Ale de Jager
Toen ik hoorde dat we naar een palingvisser reden, dacht ik dat we ergens aan een groot meer zouden parkeren. Maar we reden gewoon de oprit van een erg normaal huis op. Of dat dacht ik, want om de hoek lag het kleinste haventje dat ik ooit gezien heb. Het was slechts enkele meters lang en gaf uit op een van de vele Friese kanalen.
Dit was het haventje van Ale de Jager.
Ale vangt paling en enkele andere vissoorten op een nabijgelegen meer van een hectare groot waar enkel hij mag vissen. Elke ochtend vaart hij er via de kanalen met zijn boot heen.
Ale is een van de weinige professionele vissers die Friesland nog telt. Hij vangt en verkoop niet alleen vis, maar rookt en bereid hem ook op een heerlijke manier.
We namen een kijkje in zijn rookkast en konden wat paling en zalm proeven. Zo lekker!
Wanneer hij niet aan het vissen is, neemt Ale bezoekers mee het meer op om hen zijn werkwijze uit te leggen en te vertellen over de visindustrie in Friesland. Hij ontvangt het hele jaar door bezoekers. Je moet enkel even op voorhand bellen om een afspraak te maken.
Fiskerij Bedriuw de Jager
Oan it Swin 9
Reduzum
+31 6 23690581
4. Restaurant By Ús
Onze laatste lekkere halte van de dag was restaurant By Ús, wat zoveel betekent als “bij ons”. Het is de perfecte plek voor mensen die moeilijk kunnen kiezen, zoals ik, want er is slechts een menu per avond. Wat je wel kunt kiezen, is van hoeveel gangen je wilt genieten.
Voor ik je meer vertel over het eten, moet ik wat zeggen over de sfeer bij By Ús. Die was namelijk precies wat ik op dat moment nodig had.
Ik had de voorbije nachten niet goed geslapen en was tamelijk moe aan het einde van de dag. Bij By Ús ontspande ik echter meteen. Mijn hoofdpijn verdween (oké, de medicatie zal ook wel wat geholpen hebben), mijn spieren lieten de spanning los en mijn energieniveau steeg met elke gang die ik verorberde.
We kregen in totaal vijf-en-een-halve gang, het maximum aantal gangen voor de menu van die avond en daar zijn de amuses-geule niet bijgeteld. Die amuses-geule waren:
- biscuit van maïsbloem met maïs, linzen, citroen en piri piri
- toast met tomaat, erwt, mozzarella en zwarte olijf
- biscuit van roggebrood met soubise, honing en zomertruffel
- Gado Gado, een Indonesische soep
- brood met ongezoute boter en beurre noisette
De gangen waren:
- makreel met kimshi van watermeloen, gekarameliseerde tomaat, avocadosorbet, rucolapesto, basilicumolie, sla en fregula
- mousse van mierikswortel met poeder van foie gras, kleine bietjes, aceite balsamico en kersen
- schol en haringkuit met spinazieschuim, gefrituurde aardappel, mona lisa-aardappel, chantarellen, gekonfijte citroenschil en rasp en tuinbonen
- mosselen met gebakken sla, crème van sla, kerriekoekjes, venkel, limoenbladolie en bouillon van rode ui van de barbecue met steranijs
- lende van de “dubbeldoekoe” met verse en gepikkelde augurk en gyoza met aubergine, paksoi, zoetzure wortel en saus van groene piment
- taart van passievrucht met frambozen, kruisbessen, honingemulsie, slagroom en frambozensorbet
Klinkt goed, toch?
Alle gerechten werden met de glimlach gebracht en hun samenstelling uit de doeken gedaan. Hoewel het tamelijk vol zat in het restaurant, stonden de tafels zo dat je de andere gasten nooit hoorde praten en je echt van je diner kon genieten alsof jouw tafel de enige was.
Als je ooit naar Leeuwarden trekt – en ik hoop dat je dat zeker doet – kan ik je aanraden eens bij By ús te gaan eten.
Restaurant By Ús
Over de Kelders 24
Leeuwarden
+31 58 215 8663
6. Schapenboerderij Groot Kabel
De volgende dag ontmoetten we een opmerkelijk koppel. Nadat een brand hun boerderij trof in 2007, gaven Wieger en Dineke niet op. Ze zagen de gebeurtenis als een kans om zich te specialiseren en staan nu aan het hoofd van een biologische schapenboerderij waar ze ook heerlijke schapenkaas maken.
Voor je een gek gezicht trekt: ik weet dat een boel mensen geen fan zijn van geitenkaas, maar schapenkaas smaakt echt helemaal niet zoals geitenkaas. De schapenkaas die wij bij Groto Kabel proefden, was erg zacht van smaak en door een leek niet te onderscheiden van koemelkkaas.
Maar terug naar mijn uitleg.
Wieger en Dineke gebruiken zelf alle melk die hun schapen produceren om kaas te maken. De melk wordt niet doorverkocht. Alles ervan wordt gebruikt. Het koppel heeft ook een klein winkeltje aan de boerderij, maar de meeste van hun kazen gaan rechtrsteeks naar de groothandel.
De boerderij maakt gebruik van zonnepanelen om elektriciteit op te wekken en verzamelt regenwater als drinkwater voor de schapen. De schapenmest wordt gebruikt om het land mee te bemesten en momenteel kweken Wieger en Dineke ook hun eigen bieten om de schapen mee te voederen.
Ze proberen op de boerderij een volledige biologische circel te creëren en hoewel ze ze nog niet helemaal zijn, scheelt het niet veel meer.
Tijdens de rondleiding, vertelde Dineke ons over het houden van schapen, hoe het melken gebeurt en hoe ze kaas maken. We namen een kijkje in de stal en vanuit het winkeltje konden we door een glazen wand de kaasfabriek binnen kijkjen.
Wieger en Dineke zijn slechts een van de vele voorbeelden van hoe gepassioneerd Friese producenten zijn over wat ze doen. Als je hen ook graag wil bezoeken, kan dat door even te bellen en een afpraak te maken.
Heb je niet veel tijd maar wil je wel hun schapenkaas proeven of een bolletje meenemen als souvenir, zoek dan in de winkels naar “Groot Kabel Schapenkaas”.
Groot Kabel
Foijingaweg 57
Kollumerpomp
+31 511 408 817
7. Botanische tuin De Kruidhof
Van kaas naar kruiden in de botanische tuin De Kruidhof in Buitenpost. Deze botanische tuin telt niet minder dan 2.000 verschillende plantensoorten die verspreid staan over 17 thematische tuinen die samen 3,5 hectaren beslaan.
Er is een:
- tuin met medicinale kruiden
- tuin met Bijbelse planten
- Berenburgtuin
- meditatietuin
- bostuin
- varentuin
- muzikale tuin
- tuin met keukenkruiden
- tuin met verfplanten
- rosarium
- fruittuin
- tuin met oude gewassen
- Frieslandtuin
- vlindertuin
- prehistorische tuin
- boerentuin
- Middeleeuwse kloostertuin
Naast de thematische tuinen, is er ook een speeltuin, een plantenwinkel, een labirinth, een museum en een café. Dat laatste is een fijne plek om te lunchen.
In de schaduw van een grote parasol, genoten we van kleine potjes vol pestos en andere dingen die recht uit de kruidentuin kwamen. Elke dag kan je zo'n proeversplankj bestellen en elke dag weer ziet het er anders uit, afhankelijk van wat de chef die ochtend uit de tuin haalde.
Botanical Garden De Kruithof
Schoolstraat 29b
Buitenpost
+31 511 541 253
8. Food tour door Leeuwarden
Om onze twee dagen in Leeuwarden en omstreken af te sluiten, reden we terug naar de stad voor een food tour in de Kleine Kerkstraat en de Nieuwe Oosterstraat. Beide zijn gezellige straatjes met tal van winkels die lokale producten verkopen. Je zou hier gemakkelijk een namiddag lang je buikje kunnen bol eten.
Omwille van onze beperkte tijd, maakte we een selectie. Dit is waar we heen trokken.
House of Taste
Houe of Taste is zowel groothandel als winkel. Je vindt er allerlei delicatessen uit Friesland, maar ook uit de rest van de wereld. Denk aan speciale drankjes, worst, kaas, noten, olijfolie, azijn en meer.
Heb je grote honger? Dan maken ze graag een broodje voor je klaar.
House of Taste
Kleine Kerkstraat 36
Leeuwarden
Bakkerij Salverda
De geschiedenis van Bakkerij Salverda gaat meer dan 200 jaar terug. De bakkerij staat bekend om haar regionale specialiteiten, zoals Oranjekoek, een cake met amandelen, en Dumkes, koekjes die zo lang zijn als een duim.
Salverda
Kleine Kerkstraat 34 en Oostergrachtswal 109
Leeuwarden
Zuivelhoeve
De Zuivelhoeve staat vooral bekend om – inderdaad – haar kazen, maar je vindt er ook heerlijke tapenades en notenmixen.
Zuivelhoeve
Kleine Kerkstraat 23
Leeuwarden
Proef Puur
Proef Puur is een fairtrade chocolade- en ijsproducent met een eigen winkel. Als Belgische, moest ik toch toegeven dat hun pralines heerlijk zijn. Voor een ijsje moet ik nog eens terug gaan.
Proef Puur
Kleine Kerkstraat 7
Leeuwarden
Bakkerij De Broadtsje
Bakkerij De Broadtsje maakt geweldig Fries suikerbrood, maar verkoopt ook andere Friese specialiteiten, zoals cakes, koekjes en speciaal roggebrood.
De Broadtsje Bakkerij
Kleine Kerkstraat 3
Leeuwarden
Priuw
Priuw betekent “proeven” en in deze winkel, die reeds de titel van Leukste Winkel van Nederland kreeg, kan je werkelijk alle mogelijke streekproducten vinden.
Toen eigenares Hielkje haar winkel oprichtte, moest ze lokale producenten overtuigen met haar te werken. Nu krijg ze haast elke twee weken iemand over de vloer die zijn of haar streekproduct via Priuw wilt verkopen.
Een en al energie, vertelt Hielkje je graag over wat er in haar winkeltje te vinden is.
Priuw
Nieuwe Oosterstraat 6
Leeuwarden
Groenteman van der Meulen
Onze laatste halte was Groenteman van der Meulen. Ik had niet veel verwacht van deze groentenwinkel, maar werd compleet verrast door het grote aanbod aardappelen. Ja, aardappelen!
Wanneer ik naar de supermarkt ga, koop ik gewoon aardappelen. Ik let niet op de soort en koop meestal gewoon wat het goedkoopst is, als er al een keuze is.
Van der Meulen heeft niet minder dan acht soorten aardappel in de aanbieding (afhankelijk van het seizoen) en die mochten wij ook allemaal eens proeven. Hij had zelfs frietjes laten maken!
Van der Meulen verkoop aardappelen aan een nabijgelegen fish-and-chips kraam dat er frietjes van maakt en man, wat waren die frieten lekker. Zoiets heb ik nog nooit in het buitenland geproefd. Eerlijk waar!
Volgende keer dat ik in Leeuwarden ben, moet ik toch eens langs dat fish-and-chips kraam.
Groenteman van der Meulen
Nieuwe Oosterstraat 1c
Leeuwarden
Ons hotel in Leeuwarden
Ik verbleef een nacht in het Post-Plaza Hotel in Leeuwarden. Zoals de naam doet vermoeden, ligt dit hotel in wat vroeger het oude postkantoor was.
In het Grand Café kan je de hele dag door eten en drinken. Op vrijdagnamiddag komt een DJ muziek draaien en elke tweede en vierde zondag van de maand kan je er naar een singer-songwriter komen luisteren.
Mijn kamer was ideaal, met een groot dubbel bed, een kleine bureau en een badkamer met regendouche.
Bekijk prijzen voor Post-Plaza Hotel
Naar Leeuwarden reizen
Ik nam de bus van Heverlee naar het station van Leuven om daarna de trein te nemen naar Antwerpenn van Antwerpen naar Schiphol en van Schiphol naar Leeuwarden.
Voor het stuk tussen Antwerpen en Schiphol heb je de keuze tussen de InterCity of de Thalys. Die laatste is haast twee keer zo snel.
Check treinopties binnen Europa
Een andere optie is met de wagen gaan. Parking Zaailand in Leeuwarden is een goede optie om je wagen achter te laten wanneer je de stad gaat verkennen.
Pin voor later
Ik werd door Leeuwarden uitgenodigd een kijkje te komen nemen. Wat ik over mijn reis schreef en hoe, was volledig mijn eigen keuze.