Auschwitz bezoeken zonder gids of met? Een review

Samen met Milou van Explorista trok ik voor een korte reis naar Krakau in Polen. We waren er nog geen 48 uur en het hoofddoel van onze reis was Auschwitz bezoeken zonder gids.

Het klinkt misschien wat gek dat we enkel naar Krakau zouden reizen om zo'n gruwelijke plek te bezoeken, maar eigenlijk verkoos ik het zo. Ik had Auschwitz en Birkenau al een hele tijd willen bezoeken. Neen wacht, dat klopt niet.

Beter is: ik had al een hele tijd het gevoel dat ik deze concentratiekampen in Polen moest bezoeken omwille van hun historische belang en het feit dat wat daar gebeurde, jammer genoeg nog steeds relevant is. Toch schrok het me wat af en omdat ik niet wist wat het bezoek met me zou doen, stelde ik het wat uit. Toen ik de kans kreeg er heen te trekken met een vriendin, greep ik die dan ook.

 

Concentratiekamp Auschwitz bezoeken met gids of zonder? Mijn ervaring

We landden in Krakau in de vroege avond en de volgende dag zou een tourmaatschappij ons om 9 uur oppikken voor onze trip naar Auschwitz. Na een uur te hebben gewacht in de hal van het hotel, ontdekten we dat onze reservatie niet goed was doorgekomen. Gelukkig was er nog plek op de Auschwitz tour die om 12 uur vertrok en konden we daarmee mee.

We maakten een korte wandeling door de stad voor we dan toch in de shuttle stapten die ons van Krakau naar Auschwitz zou brengen.

Toen we enkele minuten onderweg waren, zette de chauffeur een documentaire op over de bevrijding van Auschwitz, met beelden uit het kamp en getuigenissen van dokters die de overlevenden onderzochtten. Het waren beelden van mensen zo zwam dat het leek alsof ze elk moment in elkaar zouden stuiken. Ook van kinderen.

Het was hard om naar te kijken. Confronterend, pijnlijk en verschrikkelijk.

Gezien het effect dat de documentaire op me had, hield ik me al vast voor ons eigenlijke bezoek aan Auschwitz. We stapten een voor een door de veiligheidscontrole (je mag enkel een kleine tas meenemen) en stonden plots voor de bekende poort van Auschwitz. Daar zou onze Auschwitz-tour beginnen.

Onze gids leidde ons rond op het domein van Auschwitz I, in en uit gebouwen die nu het Staatsmuseum Auschwitz-Birkenau vormen. Het viel me op hoe onpersoonlijk het Auschwitz-museum was.

Terwijl de documentaire echt de nadruk legde op individuele verhalen en getuigenissen, hield de tour zich voornamelijk aan feiten. De expositieruimten waren vaak haast volledig leeg, op enkele foto's of kleine tentoonstellingskasten na. Onze gids vertelde wel over het leven in Auschwitz en de horror die er zich afspeelde, maar alles werd tamelijk algemeen gehouden.

Nu moet ik er wel bij zeggen dat, als je een Auschwitz-Birkenau tour doet zoals wij, die je enkel langs een beperkt aantal gebouwen brengt en dat je best wel wat meer kunt zien wanneer je Auschwitz bezoekt zonder gids. Je kan dan op je eigen tempo het terrein verkennen en ook meerdere gebouwen binnen gaan. Het kan dan ook dat op andere plekken wel meer aandacht besteed werd aan individuele verhalen, of meer tentoongesteld werd, maar dat ik niet de kans heb gekregen het te zien.

Deels vraag ik me echter ook af of de tour niet opzettelijk zo'n “algemeen” karakter had. Misschien om het bezoek wat “gemakkelijker” te maken? Ik weet het niet.

Wat ik wel weet is dat Auschwitz-Birkenau bezoeken niet zo'n compleet knock-outeffect op me had als ik verwacht had. Wat daar gebeurd is, is zo verschrikkelijk, zo absoluut waanzinwekkend, oneerlijk en toegepast op zo veel mensen dat het erg moeilijk is het volledig te bevatten.

Ik weet zelfs niet of ik dat ooit zal kunnen.

Wanneer je daar staat en de grootte van de kampen ziet, hoort hoeveel mensen er omgekomen zijn en hoe weinig er in verhouding bij de Auschwitz-bevrijding ook weer buiten kwamen, weigert er vanbinnen iets te klikken. Je kan de gruwel gewoon niet bevat. Hoe mensen hebben kunnen doen wat de Nazi's deden.

Ik heb sindsdien vaak aan mijn bezoek aan het Auschwitz-concentratiekamp gedacht. Het had misschien niet het vermorzelende onmiddelijke effect op me dat ik verwacht had, maar het had wel een impact die ik me de rest van mijn leven zal blijven herinneren, en dat gaat waarschijnlijk nog dieper.

Misschien is dat ook wel wat nodig is om er voor te zorgen dat dit vreselijke deel van de geschiedenis nooit vergeten wordt.
 

De kampen

Auschwitz I

Veel mensen maken een reis naar Auschwitz zonder goed te beseffen dat het eigenlijk uit twee verschillende, dicht bij elkaar gelegen kampen bestaat: Auschwitz I en Auschwitz II, ook beter bekend als Kamp Birkenau. “Auschwitz” is eigenlijk de Duitse voor Oswiecim, het Poolse dorpje waar het kamp gelegen is.

Als je op je eentje vanuit Krakau naar Auschwitz rijdt en je wil onderweg aan een local vragen “Waar ligt Auschwitz?”, dan gebruik je beter uit respect de Poolse naam voor de plek.

Voor de Duitsers van Oswiecim Auschwitz I maakten, was het een Poolse legerbasis. Het exterieur van het kamp is behouden, maar sommige gebouwen hebben, zoals ik al zei, een museumfunctie gekregen. Hoewel meestal gewoon over Auschwitz of Auschwitz-Birkenau gesproken wordt, is de plek nu dan ook officieel het Auschwzitz-Birkenau-museum.

In Auschwitz I zijn verschillende gebouwen gewijd aan de rol en het lijden van specifieke landen tijdens de Holocaust en zie je de oude leefkwartieren en gevangeniscellen. Het meest aangrijpende hier, vond ik de voorwerpen die tentoon werden gesteld.

Zo zagen we stapels koffers die afgenomen waren van mensen die nooit van hun reis zouden terugkeren. Schoenen en andere persoonlijke voorwerpen die gestolen werden van mensen die niet beseften dat ze nooit nog iets zouden bezitten. Hopen mensenhaar, afgeschoren om gebruikt te worden als productiemateriaal in een daad van complete ontmenselijking.

En dan was er de muur waartegen gevangenn geëxecuteerd werden, met gaten in de bakstenen als stille getuigen van wat een oorverdovende precisie moet zijn geweest.

Auschwitz I is ook waar de Nazi's veel van hun executiemethoden ontwikkelden. Ze sloten gevangenen op in smalle cellen waarin ze enkel konden stilstaan, verhongerden ze of sloten ze op in luchtloze ruimten zodat ze zouden stikken.

En ze ontwierpen er hun verkozen massavernietigingsmethode: het vergassen van gevangenen met Zyklon-B, een aanpassing van de pesticide Zyklon-A die aanvankelijk gebruikt werd om luizen in het kamp te doden.
 

Auschwitz II-Birkenau

Concentratiekamp Birkenau is het kamp dat de meeste mensen voor ogen hebben wanneer ze aan Auschwitz denken. Het werd speciaal gebouwd omdat Auschwitz I te klein was voor de genocide die de Duitsers in gedachten hadden. Je hebt meer dan een half uur nodig om van de toegangspoort naar het andere eind van het kamp te wandelen.

De toegangspoort met de treinsporen die middendoor het kamp lopen, is een beeld dat vaak gebruikt wordt in artikels en documentaires over de concentratiekampen.

Minder bekend is hoe uitgestrekt het terrein rondom die sporen is, gespikkeld met barakken waarin gevangenen met dozijnen bij elkaar werden gepropt in de slechts mogelijke omstandigheden. Ze stierven van ontbering, de koude en de uitputtende arbeid die ze in het kamp moesten verrichten. Ze werden geëxecuteerd als straf voor het kleinste foutje of kwamen terecht in de beruchte gaskamers.

Als bezoeker kan je de Birkenau-gaskamers bezoeken en zien waar de gevangen hun moesten uitkleden alvorens ze naar de “douches” werden gebracht.

De tijd staat stil in Birkenau en bewaart een van ‘s mens meest verschrikkelijke ontwerpen zodat wij en latere generaties er lessen van kunnen leren en kunnen voorkomen dat de geschiedenis zich herhaalt. Jammer genoeg, heb ik het gevoel dat we slechte leerlingen zijn.
 

Bezoek Auschwitz-Birkenau: zo doe je dat

Auschwitz bezoeken doe je het gemakkelijkst vanuit Krakow. Vlieg rechtstreeks naar de luchthaven van Krakow en neem vandaar de trein, taxi, of een Uber naar het centrum.

Voor je vluchten kijk je op Skyscanner. Die site biedt een goed overzicht van je vluchtopties en prijzen.

Wordt je graag rechtstreeks van de luchthaven naar de hotel gebracht, boek dan op voorhand een transfer. Zo verlies je geen tijd, hoef je niet met je koffers te sleuren en moet je niet al wandelend op zoek naar je hotel.

Ben je aan een grotere reis bezig en bevind je je al “in de buurt” van Krakow, dan kan je ook met de bus of de trein. De site Omio toont je automatisch de beste connecties en routes, waarna je meteen online je ticket kunt boeken. Handig!
 

Vernietigingskamp Auschwitz bezoeken zonder gids of met?

Er zijn verschillende tourbedrijven die georganiseerde reizen organiseren tussen Krakau en Auschwitz. Wij deden er een die ons met een shuttle bus naar Auschwitz bracht, waar we dan werden opgewacht door een gids die ons een rondleiding gaf.

Hoewel ik het erg gemakkelijk vond aan het hotel te worden opgepikt en er ook weer te worden afgezet, had ik het niet erg gevonden Auschwitz zelf te bezoeken zonder gids.

Enerzijds maakte het groepsbezoek het hele gebeuren wat minder persoonlijk en misschien inderdaad wel “gemakkelijker”, maar aan de andere kant vond ik het jammer dat we delen van het kamp misten doordat de gids ons niet naar alle gebouwen bracht. Het ophalen en weer afzetten kan ik dus aanraden, maar je moet zelf beslissen of je liever een rondleiding volgt dan op je eentje verkent.
 

Georganiseerde excursie Auschwitz vanuit Krakau
Wil je Auschwitz graag bezoeken met een georganiseerde excursie, bekijk dan de volgende tours die allemaal goede reviews krijgen.

 

Bezoek Auschwitz met een taxi

Als het moeilijk is je aan te passen aan de tijden van een tourbedrijf of het openbaar vervoer, kan je ook altijd Auschwitz-Birkenau bezoeken met een taxi. Spreek dan wel op voorhand een prijs af, want de afstand Krakau-Auschwitz is toch zo'n 50 km.
 

Bezoek Auschwitz met het openbaar vervoer

Hoewel je met de trein naar Auschwitz kan reizen, is de bus een betere optie. Wanneer je met de trein gaat, brengt die je naar een station op 2 km van Auschwitz en dan moet je dus nog een eindje stappen, ofwel toch nog een bus nemen.

De bus van Krakau naar Auschwitz, daarentegen, stopt vlak voor Auschwitz I en vertrekt daar ook weer. Tussen Auschwitz I en Auschwitz II rijdt een gratis shuttle die de 3,5 km tussen de twee kampen overbrugt.
 

Auschwitz bezoeken met auto

Als je met de wagen in Polen bent of toch van plan bent een huurauto te boeken, kan je natuurlijk ook met de auto naar Auschwitz. Voor het exacte adres en de gps-coördinaten, kijk je best even op de website van het museum.
 

Auschwitz bezoeken: tips voor wanneer je best gaat en wat je dan meebrengt

Wij gingen in oktober. Het was koud, regenachtig en eigenlijk gewoon miserabel weer. Maar weet je wat? Ik had het niet anders gewild. Ik kan me niet inbeelden dat ik daar onder een heldere hemel in de zon rond had gelopen. Dat was gewoon fout geweest.

Wil je ook het Auschwitz-concentratiekamp bezoeken in de herfst of winter, zorg er dan wel voor dat je stevige schoenen en een warme waterdichte jas draagt. Polen kent een landklimaat en het wordt er dus snel erg koud in de winter. Daarnaast is Auschwitz II zo uitgestrekt dat de wind er best kan schieten.

Ga je in de zomer, breng dan zeker een zonnebril, water en zonnecrème mee. Er is niet veel schaduw en je zal dus lange tijd blootgesteld worden aan de zon. Let er wel op je respectvol te kleden. Bikini's en zwemshorten zijn niet toegestaan.

Als je een tas meebrengt, mag die ook niet groter zijn dan 30 x 20 x 10 cm. Je tas zal gescand worden en jij zelf moet ook door zo'n veiligheidsding.
 

Entree Auschwitz

Er is geen entree voor Auschwitz, maar je moet wel je Auschwitz-tickets online reserveren. Dat komt doordat er de laatste jaren zoveel mensen de kampen willen bezoeken en de organisatie achter het museum de toestroom wat is gaan regelen. Eens je daar bent, kan je wel een donatie achterlaten.

Indien je een excursie boekt, hoef je je om de tickets niet druk te maken want dan regelt de tour operator die.

Let wel op: als je ze zelf reserveert, doe je dat best goed op voorhand. Er zijn slechts een beperkt aantal tickets per dag beschikbaar.
 

Hotels in de buurt van Auschwitz

Veel is er niet in de buurt van Auschwitz en ik raad dan ook aan zoals wij te doen en te reizen naar Krakau om van daaruit Auschwitz te bezoeken. Bezoek Krakau ook ineens. Het is een kleine maar fijne stad met een aantal mooie gebouwen.
 

Budgetoptie: Ginger ApartHostel
Het Ginger ApartHostel ligt in het centrum van Krakow op wandelafstand van de belangrijkste bezienswaardigheden. Het biedt zowel bedden in slaapzalen als privékamers waarvan allen voorzien zijn van air conditioning en een koffiemachine. Er is gratis parking voor wie met de wagen komt en een ontbijt is in de prijs inbegrepen.

Lees reviews op TripAdvisor / Boek een kamer
 

Boetiekoptie: Szewska 22 Boutique
Het Szewska 22 Boutique hotel ligt in de Oude Stad van Krakow, op slechts enkele minuten wandelen van de belangrijkste bezienswaardigheden. Het biedt moderne kamers met air conditioning, een flatscreen tv, een koffiezet en toiletartikelen. WiFi is gratis. Ontbijten doe je voor een klein bedrag in het cafeetje naast het hotel.

Lees reviews op TripAdvisor / Boek een kamer
 

Luxe optie: Hotel Unicus Palace
Het vijfsterren Hotel Unicus Palace ligt in Krakow's Oude Stad op wandelafstand van bezienswaardigheden als de St. Mariabasiliek en de St Florianpoort. Aller kamers zijn voorzien van air conditioning, een flatscreen tv, een bureau en een eigen patio met zicht op de stad. Daarnaast kunnen gasten gebruik maken van de privéparking van het hotel, het fitnesscentrum en de spa. WiFi is gratis. Voor het ontbijt betaal je bij.

Lees reviews op TripAdvisor / Boek een kamer
 

Ons hotel in Krakow: Kazimierz Hotel
Wij verbleven zelf in het Kazimierz hotel, een klassiek en stijlvol hotel aan de rand van de oude Joodse wijk op wandelafstand van de Oude Stad. Alle kamers zijn er voorzien van air conditioning en satelliettv. WiFi is gratis en het ontbijtbuffet is inbegrepen in de kamerprijs.

Lees reviews op TripAdvisor / Boek een kamer
 

Vergeet je reisverzekering niet

Verwacht het beste, maar bereid je voor op het ergste. Reisverzekering dekt je in het geval je reis (deels) geannuleerd wordt, je ziek wordt, of gewond raakt. Ik zorg ervoor dat ik altijd gedekt ben wanneer ik op reis vertrek.

Nog geen reisverzekering? Dan raad ik SafetyWing aan. Ze bieden superflexibele opties en je kan bij hen zelfs een reisverzekering nemen wanneer je al op reis bent.
 

PIN VOOR LATER